Lực siết bu lông là gì ? Bảng lực siết bu lông chính xác nhất

Khái niệm lực siết bu lông

Lực siết bu lông được chuyển đổi thành một loại lực hữu ích khi kết hợp với các máy bắn siết bu-lông để tạo ra lực momen xoắn. Khi lực đạt đủ mức, nó tác động lên đai ốc hoặc đầu bu-lông, tạo ra ứng suất căng ban đầu. Kết quả, bu-lông được kẹp chặt theo yêu cầu kỹ thuật.

Điều này có nghĩa là lực siết bu lông là loại lực momen xoắn kết hợp với đai ốc để kẹp chặt vào vật liệu. Qua đó, đảm bảo sự chắc chắn của các liên kết. Lực siết bu lông được quy định dựa trên loại bu-lông cụ thể, với các yếu tố như đường kính và độ bền của bu-lông.

Mỗi bu-lông đều đòi hỏi một lực siết phù hợp để đảm bảo sự chắc chắn và an toàn của liên kết theo yêu cầu kỹ thuật. Điều này đặt ra một yếu tố quan trọng trong việc bảo đảm tính bền và độ an toàn của cấu trúc thép, các phương tiện giao thông, máy móc, và các ứng dụng khác.

Trong thời đại ngày nay, lực siết bu-lông đã được chuẩn hóa theo các tiêu chuẩn xây dựng và sản xuất. Việc này đặt ra một thách thức cho người kỹ thuật, yêu cầu họ phải kiểm tra và tính toán lực siết bu lông sao cho nó đáp ứng đúng tiêu chuẩn kỹ thuật và đồng thời đảm bảo hiệu suất và an toàn tối đa.

Một vài câu hỏi thường gặp về cách xác định siết bu lông

1. Làm thế nào để xác định lực siết bu lông phù hợp?

   - Đối với mỗi loại bu-lông, có các bảng tiêu chuẩn hoặc thông số kỹ thuật quy định lực siết tối ưu. Người kỹ thuật cần tham khảo và áp dụng chúng dựa trên yêu cầu cụ thể của dự án hoặc ứng dụng.

2. Liệu có những biện pháp nào để đảm bảo rằng lực siết bu lông không quá mạnh hoặc quá nhẹ?

   - Sử dụng các thiết bị máy đo chuyên dụng để kiểm tra lực siết và đảm bảo rằng nó nằm trong khoảng đặc tuyến được quy định. Đồng thời, tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn và quy trình kỹ thuật.

3. Làm thế nào để xử lý trường hợp bu-lông bị siết quá mức?

   - Trong trường hợp lực siết vượt quá giới hạn, cần phải thực hiện kiểm tra kỹ thuật cẩn thận và điều chỉnh lực siết hoặc thay thế bu-lông nếu cần thiết để tránh tình trạng hỏng hóc hoặc giảm hiệu suất kết cấu.

4. Làm thế nào để giữ cho lực siết bu lông ổn định qua thời gian?

   - Thực hiện kiểm tra định kỳ và bảo dưỡng hệ thống siết bu-lông. Theo dõi các yếu tố như độ chùng của bu-lông và điều chỉnh lực siết khi cần thiết để duy trì sự chắc chắn và an toàn của liên kết.

Siết bu lông có những tiêu chuẩn gì không ?

Mỗi bu-lông cần được siết với một lực phù hợp theo yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo sự chắc chắn trong các liên kết trên kết cấu thép, phương tiện giao thông, máy móc, và các ứng dụng khác. Việc này đảm bảo tính bền và an toàn cho các cấu trúc và thiết bị.

Tại Việt Nam, các quy định về tiêu chuẩn lực siết bu lông có thể được tham khảo trong hai văn bản chính phù hợp với từng ngành nghề:

1. Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8298:2009 về Công trình thủy lợi – yêu cầu kỹ thuật trong chế tạo và lắp ráp thiết bị cơ khí, kết cấu thép.

2. Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1916:1995 về Bulông, vít, vít cấy và đai ốc – Yêu cầu kỹ thuật.

Ngoài việc tham khảo các quy định về tiêu chuẩn lực siết bu lông, bạn cũng có thể tìm hiểu cách tính kích thước bu-lông và cách tra bảng lực siết để xác định loại bu-lông cần được siết với lực bao nhiêu. Điều này sẽ giúp bạn lựa chọn loại bu-lông và máy siết bu-lông phù hợp để thực hiện công việc một cách hiệu quả.

Cách thức tính lực siết bu lông

Như đã đề cập trước đó, chỉ số lực siết của bu-lông được quy định riêng biệt. Các loại bu-lông khi xác định lực siết bu lông thường phụ thuộc vào hai yếu tố chính:

1. Chỉ số đường kính (d): Đây là đường kính của bu-lông và được ký hiệu là "d". Đường kính này quan trọng trong quá trình xác định lực siết của bu-lông.

2. Chỉ số độ bền (được biểu thị thông qua chỉ số size bu-lông - S): Chỉ số size bu-lông thường bị nhầm lẫn với đường kính bu-lông. Thực tế, size bu-lông là chỉ số kích thước của phần ecu vặn vào của bu-lông, được ký hiệu là "S". 

Đối với người tiêu dùng, việc nhầm lẫn giữa hai chỉ số này có thể dẫn đến việc chọn sai kích thước của thiết bị tháo siết bu-lông. Điều này làm nổi bật sự cần thiết của việc hiểu rõ và đúng đắn về các chỉ số này để tránh sự nhầm lẫn và chọn lựa không chính xác trong quá trình làm việc.

Tuy nhiên, có một mối liên hệ  giữa đường kính bu-lông và size bu-lông thông qua công thức: S = 1,5*d

Ở đây:

- S là ký hiệu của kích thước ecu vặn vào của bu-lông (Size bu-lông).

- d là ký hiệu của đường kính của bu-lông.

Cách tra bảng lực siết bu lông như thế nào

Hướng dẫn cách tra bảng lực siết bu lông:

Bảng tra lực siết bu lông là một tổng hợp của các đường kính bu-lông hiện có, kèm theo kích thước size bu-lông và độ bền của bu-lông. Điều này giúp bạn có thể tham khảo bảng để xác định kích cỡ và lực siết của bu-lông.

Cách xác định kích cỡ bu-lông:

1. Cột thứ nhất - d: Đường kính bu-lông

    Khi xem bảng, bạn sẽ thấy cột đầu tiên được ký hiệu là \(d\). Đây là cột chứa thông tin về đường kính của từng bu-lông, từ M3 đến M64.

2. Cột thứ hai - s: Kích cỡ size bu-lông

    Cột thứ hai biểu thị kích cỡ của bu-lông và được ký hiệu là s. Cột này thể hiện kích thước của phần ecu vặn vào bu-lông. Do đó, bạn chỉ cần nhìn từ cột đường kính bu-lông và di chuyển ngang để xác định kích cỡ của bu-lông.

Ví dụ:

    - Bu-lông M8 sẽ có kích thước size bu-lông là 13mm.

    - Bu-lông M30 sẽ có kích thước size bu-lông là 46mm.

Thông qua các bước này, bạn có thể dễ dàng xác định kích cỡ và lực siết của bu-lông cần thiết cho công việc của mình.

3. Cột thứ ba - Độ bền của bu-lông:

Như đã giải thích trước đó, lực siết của bu-lông phụ thuộc vào kích cỡ bu-lông và độ bền của bu-lông. Đối với mỗi loại bu-lông có kích cỡ khác nhau, độ bền cũng sẽ khác nhau, từ đó ảnh hưởng đến lực siết tiêu chuẩn. Thông tin về độ bền của bu-lông thường được nhà sản xuất ký hiệu trên đỉnh của bu-lông. Do đó, để xác định độ bền, bạn chỉ cần định rõ đường kính và kích cỡ của bu-lông, sau đó so sánh với giá trị độ bền ở từng cột nhỏ tương ứng trên bảng. Qua cột này, bạn có thể nhanh chóng xác định lực siết tiêu chuẩn dựa trên kích cỡ và độ bền của bu-lông, giúp bạn lựa chọn bu-lông phù hợp với yêu cầu cụ thể của công việc.

Hướng dẫn xác định lực siết bu lông chi tiết

Sau khi đã xác định độ bền của bu-lông, bạn chỉ cần vẽ một đường thẳng từ cột đường kính sang cột độ bền của bu-lông và từ cột thứ ba thẳng xuống.

Tại điểm giao nhau giữa hàng và cột chính là lực siết tiêu chuẩn của bu-lông đó. Điều này giúp bạn dễ dàng chọn thiết bị siết có lực siết phù hợp cho công việc.

Ví dụ:

- Đối với bu-lông M12, có đai ốc 18, độ bền là 8.8, lực siết tiêu chuẩn cần đạt là 79 N.m.

- Tương tự, với bu-lông M24, có đai ốc 36, độ bền là 10.9, lực siết tiêu chuẩn là 981 N.m.

Tiêu chuẩn lực siết bu lông luôn là một trong những quy định quan trọng để đảm bảo độ chắc chắn và an toàn cho các liên kết. Do đó, quan trọng để bạn chú ý tham khảo để có thêm thông tin khi thực hiện các công việc như lắp ráp, sửa chữa với các mối nối bu-lông.